Hilal Öztürk – Depremden sonra İstanbul’da yaşanan kafa karışıklığı, uzmanların birbirleriyle çelişen açıklamalarıyla daha da derinleşiyor. Birçok kişi kendisini deprem uzmanı olarak tanıtırken, farklı görüşlerini kamuoyuna açıklıyor. Bu durum, “kakofoni depremi” olarak adlandırılan bir durumun ortaya çıkmasına neden oldu. Milliyet’e özel bir değerlendirme yapan İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) Maden Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Mustafa Kumral, bu “yorum kaosu” hakkında önemli bilgiler paylaştı.
Deprem Uzmanı Kimdir?
Prof. Dr. Kumral, her jeoloji mühendisinin deprem uzmanı olmadığını belirtti. “Nasıl ki her doktor her branşta uzmanlaşmamışsa, her jeoloji mühendisi de deprem konusunda derin bilgi sahibi değildir. Jeoloji mühendisliği, dört ana bilim dalının altında 11 farklı uygulama alanını içerir. Sadece genel jeoloji ana bilim dalı altında yer alan ‘yapısal jeoloji’ ve ‘tektonik’ alanında çalışanlar deprem konusunda uzmanlaşır. Diğer alanlarda çalışanların bu konuda yeterli bilgi ve deneyimleri yoktur. Jeofizik mühendisleri ise sismoloji ile ilgilenen uzmanlar olarak, depremle doğrudan bağlantılıdırlar” dedi.
Bu alanda uzman olmayan kişilerin görüşlerine itibar edilmemesi gerektiğini vurgulayan Kumral, “Halkımız maalesef, farklı amaçlarla medya önünde boy gösteren, ünlü olmak ya da popülerlik kazanmak isteyen kişilere itibar ediyor. Oysa deprem konusunda gerçek uzmanlık alanı olan çok sayıda hoca ve başarılı genç bilim insanı mevcut” diyerek durumun ciddiyetine dikkat çekti.
“Herkes Konuşur”
Kumral, kendi uzmanlık alanının madenler olduğunu ifade ederek, “Benim deprem konusundaki bilgim sınırlı. Ben de, yeni mezun birisini de çıkartsanız iki saat boyunca konuşur ama aslında derinlemesine bilgi veremeyiz” dedi. Bu kavram karmaşasının temel nedeni olarak, deprem alanında gerçek uzman olan kişilerin görüşleri yerine, diğer alanlardan gelen kişilerin yorumlarının öne çıkmasını gösterdi.
Tek başına deprem üzerine çalışmanın yeterli olmadığını da belirten Kumral, ekip çalışmasının önemine değinerek, “Jeoloji, jeofizik, geoteknik, jeodezi, fotogrametri gibi farklı alanlardaki uzmanların birlikte çalışması gereklidir.” diye ekledi.
“Yer Üstüne Odaklanmalıyız”
Prof. Dr. Kumral, Türkiye’de hangi fayların nereye olduğu, ne zaman kırılacağı gibi teknik detaylardan çok, depremin yıkıcı etkisini önleyecek yer üstü çalışmalara odaklanılması gerektiğini vurguladı. Şehir planlamacıları, mimarlar ve mühendislerin görüşlerinin daha ön planda olması gerektiğini belirten Kumral, “Artık nasıl tedbir almamız gerektiğini, yapıların nasıl dönüştürüleceğini konuşmalıyız.” ifadelerini kullandı.
Devir Değişti, Jeoloji de Değişti: İleri Teknikler Kullanılıyor
Jeolojinin pozitif bir bilim olmadığına dair sıkça dile getirilen tartışmalara da açıklık getiren Kumral, “40 yıl önce yurt dışında doktora yapmaya gittiğinizde doktorlar göğsünüzü dinler, fiziksel muayene ile teşhis koyardı. Şimdi ise kan tahlili, ultrason gibi modern yöntemler talep ediliyor. Jeoloji de bu evrimi yaşadı. Eskiden çekiç ve pusula ile araziye çıkarken, günümüzde yüksek teknolojiden faydalanıyoruz. Uzaktan çekim gibi ileri yöntemler kullanıyoruz. Jeofizik mühendisleri de modern teknikleri üstün bir şekilde kullanarak sonuç elde ediyor.” şeklinde konuştu.
Japonya Örneği
Türkiye’de deprem sonrası yaşanan bilgi karmaşasının, Japonya’da yaşanmadığını aktaran Geoteknik Mühendisi Dr. Seda Şendir Torisu
