Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi CBS-UZAL Müdürü Doç. Dr. Ceyhun Özçelik, 2023 yılında Silivri açıklarında meydana gelen 6.2 büyüklüğündeki depremin ardından, İstanbul ve Marmara kıyıları üzerinde, olası bir tsunami durumunda etkilenecek taşkın alanlarını gösteren kapsamlı bir harita geliştirmiştir. Doç. Dr. Özçelik, Marmara Denizi’nde meydana gelebilecek bir depremin ardından oluşacak tsunaminin etkilerini tahmin etmenin son derece hayati bir öneme sahip olduğunu vurgulamıştır.
Bu bağlamda, Doç. Dr. Özçelik, Marmara Bölgesi’nde meydana gelebilecek bir deprem ve tsunami sonrası etkilerin doğru bir şekilde tahmin edilmesinin, bölgedeki vatandaşların zamanında bilgilendirilmesi açısından kritik bir önem taşıdığını ifade etmiştir. Bu tür bulguların sağlanması, hem afet öncesinde gerekli tedbirlerin alınabilmesini mümkün kılmakta, hem de afet sonrasında gerçekleştirilecek müdahale ve planlamaların etkinliğini artırmaktadır. Hazırlanan risk haritalarında, kıyı bölgelerinde 5, 10 ve 20 metrelik deniz taşkınlarının etkileyebileceği alanlar yer almakta olup, bu haritalar tsunami dalga yüksekliği, heyelan, gelgit ve karasal taşkınlar gibi çok çeşitli faktörleri içeren geniş çaplı bir risk değerlendirmesi sunmaktadır. Özellikle düşük eğimli kıyı alanlarında tsunami etkilerinin daha belirgin hissedileceği öngörülmekte; Marmara’nın iç koyları, Haliç ve Boğaz çevresindeki alanlarda ise etkilerin daha sınırlı olacağı tahmin edilmektedir.
Doç. Dr. Ceyhun Özçelik, risk haritalarının oluşturulmasında önemli bir kaynak olarak Japonya Uzay ve Havacılık Dairesi tarafından geliştirilen İleri Yer Gözlem Uydusu (ALOS) kullanıldığını belirtmiştir. Bu uydu aracılığıyla elde edilen Sayısal Yüzey Modeli verileri, klasik topoğrafik haritalardan farklı bir yöntem sunarak, yeryüzündeki yapısal özellikleri de dikkate alarak özellikle şehir alanlarında daha kesin tahminler yapma imkanı tanımaktadır. Yapılan haritaların sadece resmi kurumlar için değil, aynı zamanda vatandaşlar için de büyük önem taşıdığına değinen Doç. Dr. Özçelik, “Her bireyin kendi önlemlerini alabilmesi açısından yol gösterici olacaktır” demiştir. Bu tür veriler, hem yerel yönetimler hem de bireyler için kritik bilgiler sunarak, afet sonrası durumla başa çıkma becerisini artırmaktadır.
Sonuç olarak, Marmara Bölgesi’nin deprem riski ve olası tsunami etkileri konusunda yapılan bu tür çalışmalar, toplumsal bilinçlenmeyi artırmakta ve afetlere hazırlığı sağlamaktadır. Doç. Dr. Ceyhun Özçelik’in yürüttüğü bu çalışmalar, bölgedeki sakinlerin güvenliğini sağlamak ve olası felaketlere karşı gerekli önlemleri almak açısından oldukça değerlidir. Gelecekte, bu tür analizlerin ve haritaların daha da geliştirilmesi, daha sağlıklı bir kentsel yaşam ve afet yönetimi için büyük bir katkı sağlayacaktır. Bu alanda yapılacak ilerlemeler, sadece bilimsel bir çalışmanın ötesinde; toplumun her kesiminde daha büyük bir farkındalık ve hazırlıklı olma durumunu da beraberinde taşıyacaktır.
